Arhivska građa i arhivska delatnost – šta je potrebno da znate
Zakon o arhivskoj građi i arhivskoj delatnosti počeo je sa primenom 2. februara 2021. godine (Zakon).
Predmet Zakona je uređenje sistema zaštite arhivske građe i dokumentarnog materijala, kao i uslovi i način korišćenja arhivske građe, organizacija, nadležnost i delatnost arhiva u Republici Srbiji.
Još uvek nisu doneti prateći podzakonski akti za sprovođenje Zakona, koji bi upotpunili novi pravni okvir u ovoj oblasti.
Cilj Zakona
Na važnost regulisanja svih ovih pitanja i cilj donošenja Zakona, ukazuju odredbe Zakona kojima je propisano da je arhivska građa kulturno dobro od opšteg interesa za Republiku Srbiju, te da je i delatnost zaštite arhivske građe od opšteg interesa za Republiku Srbiju.
Primena Zakona na privredne subjekte
Zakon se primenjuje na pravna i fizička lica, te između ostalog i na privredne subjekte, koji mogu biti kvalifikovani kao stvaraoci i/ili imaoci arhivske građe i dokumentarnog materijala.
Naime, privredni subjekti tokom obavljanja svoje delatnosti i redovnih aktivnosti, stvaraju arhivsku građu i dokumentarni materijal ili se pojavljuju kao nosioci prava na arhivskoj građi i dokumentarnom materijalu, ili pak imaju državinu nad njima, po bilo kojem osnovu što sa sobom povlači i izvesne obaveze propisane Zakonom, koje su ovi subjekti dužni da ispune.
Obaveze
Zakon propisuje obaveze za stvaraoce i imaoce arhivske građe i dokumentarnog materijala i uređuje organizaciju arhivske delatnosti, sa ciljem da svi subjekti na koje se Zakon primenjuje organizuju i usklade svoj rad na način koji bi omogućio ostvarenje cilja Zakona.
Stvaraoci i imaoci arhivske građe i dokumentarnog materijala, dužni su da, između ostalog:
- Donesu opšti akt o načinu evidentiranja, klasifikovanja, arhiviranja i čuvanja arhivske građe i dokumentarnog materijala;
- Donesu listu kategorija arhivske građe i dokumentarnog materijala, sa rokovima čuvanja;
- Donesu opšti akt o načinu evidentiranja, zaštite i korišćenja elektronskih dokumenata;
- Odrede odgovorno stručno lice za zaštitu arhivske građe i dokumentarnog materijala i postupanje sa arhivskom građom i dokumentarnim materijalom;
- Vode arhivsku knjigu na propisanom obrascu (koji će propisati Ministarstvo nadležno za kulturu);
- Dostave nadležnom arhivu prepis arhivske knjige, najkasnije do 30. aprila tekuće godine, za dokumentarni materijal nastao u prethodnoj godini;
- Pribave mišljenje nadležnog arhiva, pre preduzimanja mera koje se odnose na arhivsku građu i dokumentarni materijal, poput statusnih promena, fizičkog preseljenja, adaptacije prostora, otvaranja stečaja ili likvidacije i dr.
Dodatno, stvaraoci i imaoci arhivske građe i dokumentarnog materijala, dužni su da u roku od 30 dana obaveste nadležni arhiv o svom osnivanju, kao i o svim izmenama statusa i organizacije, poput promene statusa i/ili naziva, promene organizacije, adrese, kao i o prestanku rada.
Novčane kazne za prekršaje
U slučaju povrede odredaba Zakona, odnosno neusaglašavanja sa njegovim odredbama, propisane su novčane kazne u iznosu od 50.000 dinara do 2.000.000 dinara za pravno lice, kao i novčane kazne u iznosu od 5.000,00 dinara do 150.000,00 dinara za odgovorno lice u pravnom licu.
Ovaj članak je isključivo informativne prirode i ne predstavlja pravni savet. Ukoliko su Vam potrebne dodatne informacije, budite slobodni da nam se obratite.