Turistički poreski rizici

Po navodima medija, Poreska uprava je od turističkih agencija tražila da dostave podatke o fizičkim licima koja su u toku jedne godine uplatila aranžmane u ukupnoj vrednosti većoj od 5.000 evra, bez obzira na broj korisnika aranžmana i to u periodu od 1. 1. 2018. do 31. 12. 2020.

Poreska uprava svoj zahtev temelji na članu 7 Zakona o utvrđivanju porekla imovine i posebnom porezu („Zakon o poreklu imovine“) i članu 45 Zakona o poreskom postupku i poreskoj administraciji („Zakon o poreskom postupku“). Ne ulazeći u pravila o zaštiti podataka o ličnosti, navedeni članovi zaista ovlašćuju Poresku upravu da može da traži podatke od drugih lica, odnosno turističkih agencija. Međutim, smatramo da Poreska prava u konkretnom slučaju preširoko tumači svoja ovlašćenja.

Naime, Poreska uprava pokreće postupak kontrole ako u prethodnom postupku učini verovatnim da u najviše tri uzastopne kalendarske godine u kojima fizičko lice ima uvećanje imovine, postoji razlika između uvećanja imovine i prijavljenih prihoda fizičkog lica koja je veća od 150.000 evra. Imovinom se označavaju nepokretne i pokretne stvari, registrovane ili neregistrovane, kao i druga imovinska prava u Republici Srbiji i inostranstvu. Pri utvrđivanju vrednosti imovine uzima se u obzir celokupna imovina fizičkog lica, a naročito nepokretne stvari (stan, kuća i dr.), finansijski instrumenti, udeli u pravnom licu, oprema za obavljanje samostalne delatnosti, motorna vozila, plovni objekti i vazduhoplovi, štedni ulozi i gotov novac, druga imovinska prava. S obzirom na to da cena turističkog angažmana nije deo imovinskog portfolia pojedinca već njegova lična potrošnja, upitan je kontekst zahteva Poreske uprave upućen turističkim agencijama.

Najzad, poreski postupak vodi se u odnosu na konkretnog pojedinca, odnosno poreskog obveznika, što nedvosmisleno proizlazi iz Zakona o poreklu imovine (član 1, 3, 13, 14), ali i Zakona o poreskom postupku (član 10).

Prema tome, zahtev Poreske uprave bi bio osnovan samo kada bi za potrebe konkretnog postupka bio individualizovan na fizičko lice čiji se prijavljeni i neprijavljeni prihodi kontrolišu. Ovako, zahtev za dostavljanje podataka o neodređenom broju lica nema zakonsko utemeljenje, turističke agencije izlaže ne samo reputacionom riziku već i sankcijama iz Zakona o poreskom postupku.